Haber Detayı

Ülkemizde Ar-Ge ve Tasarıma verilen önem, yerli üretime verilen önem ve teşvik, yurt içi ve yurt dışı rekabet, yerli mühendislik ve araştırma geliştirme faaliyetlerine verilen önem her geçen gün ciddi bir şekilde artmaktadır. Bu farkındalık ile Ar-Ge ve Tasarım faaliyetleri için verilen teşvik mekanizmaları uygulamalarına devam edilmektedir. Mevcut Ar-Ge Kanunu’na ek olarak 30.09.2020 tarihinde TBMM’ye sunulan Kanun teklifi ile 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu (TGB) ve 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da değişiklik yapılması gündeme gelmiştir ve kanun teklifi meclise sunulmuştur.

5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunu ve 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu (TGB)’nda değişiklik içeren kanun teklifi 28.01.2021 tarihinde TBMM Genel Kurulu’nda onaylanmıştır. Yapılan değişikliklerin özeti aşağıdaki gibi açıklanmıştır:

5746 ve 4691 SAYILI KANUN KAPSAMINDA SAĞLANAN TEŞVİKLERİN SÜRE UZATIMI

• Sağlanan teşvik uygulamaları 31/12/2023 tarihinden 31/12/2028 tarihine uzatılmıştır.

5746 ve 4691 SAYILI KANUN KAPSAMINDA ESNEK ÇALIŞMA DÜZENLEMESİ

Ar-Ge Merkezi, Tasarım Merkezi ve Teknoparklarda esnek çalışma imkanı sağlanmıştır. Bu işletmelerde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin %20’sini aşmamak kaydıyla hali hazırda uyguladığımız “Dışarıda Geçirilen Sürelere” ilişkin gerekçelere ilave olarak ilgili personelin Bölge veya Merkez dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilebilecektir. Eklenen fıkra aşağıdaki gibidir:

• Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan işletmelerde, Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin %20’sini aşmamak kaydıyla ilgili personelin bu merkezler dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. %20 olarak belirlenen bu oran Cumhurbaşkanı tarafından %50’ye kadar artırılabilir.” fıkrası eklenmiştir.

5746 ve 4691 SAYILI KANUNDAKİ TEMEL BİLİMLER TANIMI DEĞİŞİKLİĞİ

Temel bilimler desteği, yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programları şeklinde tanımlanırken; “Yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programları ile Yükseköğretim Kurulundan alınan görüş üzerine Bakanlıkça belirlenecek diğer programları“ şeklinde ifade edilerek kapsama alanı genişletilmiştir.

• 5746 Sayılı Kanun için; “Diğerleri için yüzde sekseni gelir vergisinden müstesnadır” ibaresi “Diğerleri için yüzde sekseni, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir.” şeklinde değiştirilmiştir.
• 4691 Sayılı Kanun için; “Bu destek, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri yönetici şirketlerinde kuluçka merkezi ve teknoloji transfer ofisi hizmetlerinde istihdam edilen desteklenecek programlar mezunu personele de aynen uygulanır.”
  • Bölgelerde yer alan firmalara, istihdam ettikleri doktora öğrencisi Ar-Ge personeli için, iki yıl süreyle Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere, Bakanlıkça yönetmelikle belirlenen şartlar çerçevesinde destek verilebilir.
  • Bu Kanun kapsamında stajyer istihdam eden firmalar, Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere, Bakanlıkça yönetmelikle belirlenen şartlar çerçevesinde desteklenebilir.”

5746 ve 4691 SAYILI KANUNDAKİ GİRİŞİM SERMAYESİ DESTEĞİ

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinden teknoloji, teknolojik üretim ve yenilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla girişim sermayesi fonlarına destek bütçesi aktarılabilecektir. Aşağıdaki maddeler eklenmiştir:

• Girişim Sermayesi Desteği: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinden teknoloji, teknolojik üretim ve yenilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla girişim sermayesi fonlarına destek bütçesi aktarılabilir. Girişim sermayesi desteği kapsamında kaynakların aktarıldığı girişim sermayesi fonlarından ya da bu fonların yatırım yaptığı fonların yatırımlarından yararlanan şirketlere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin beyan edilen gelirin veya kurum kazancının %10’unu ve öz sermayenin %20’sini aşmayan kısmı 193 sayılı Kanunun 89. maddesi uyarınca ticari kazancın ve 5520 sayılı Kanunun 10. maddesine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılır. Bu kapsamda yapılacak indirim tutarı yıllık 1.000.000 Türk lirasını aşamaz. Bu oranları ve parasal sınırı yarısına kadar indirmeye veya dört katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir. Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından girişim sermayesi yoluyla destek almış firmalara sağlanan sermaye desteklerinin aktarımından itibaren en az dört yıl boyunca ilgili şirketlerde kalmaması, payların satılması ya da yatırılan sermayenin kısmen ya da geri alınması halinde 4. maddenin dördüncü fıkrası hükümleri uygulanır.
• 01/01/2022 tarihinden itibaren 3. madde kapsamında yıllık beyanname üzerinden yararlanılan indirim tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın %2’si pasifte geçici bir hesaba aktarılır. Bu fıkra kapsamında aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlıdır. Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da 4691 sayılı Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır. Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılan tutarın %20’si, ilgili yılda yararlanılan Ar-Ge indirimine konu edilemez. Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir. Cumhurbaşkanı bu fıkrada yer alan tutar ve oranları birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.”

5746 SAYILI KANUN DEĞİŞİKLİKLERİ:

5746 SAYILI KANUNDAKİ DIŞARIDA GEÇİRİLEN SÜRELERDEKİ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ŞARTI DEĞİŞİKLİĞİ

“Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde en az bir yıl süreyle çalışan Ar-Ge veya Tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere ve Bakanlığın onayının alınması şartıyla merkez dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerin %100 (yüz)’ünü aşmamak şartıyla Cumhurbaşkanınca belirlenen kısmı gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir.” ifadesindeki “En az 1 yıl çalışma şartı” kaldırılmıştır.

“Ayrıca, Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde doktora mezunu personelin üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında ders vermesi veya Ar-Ge ve Tasarım personelinin Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde bulunan girişimcilere mentorlük yapması durumunda haftalık 8 saati aşmamak şartıyla, bu çalışmaları gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Buna ilave olarak Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde ilgili personelin bu merkezler dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Yüzde yirmi olarak belirlenen bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde elliye kadar artırılabilir.” Fıkrası eklenmiştir.

AR-GE VE TASARIM MERKEZLERİNDE PROJE DEĞERLENDİRME DEĞİŞİKLİĞİ

5746 sayılı kanun kapsamında gerçekleştirilen Ar-Ge, yenilik, tasarım faaliyetlerine ilişkin uygunluk denetimleri, Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş TGB şirketleri tarafından gerçekleştirilecektir. Bu kapsamda yapılan denetimlerde nihai karar mercii Bakanlıktır.

• Bu Kanun kapsamında gerçekleştirilen Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerine ilişkin yerindelik ve uygunluk denetimleri, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından gerçekleştirilir.
• Bu Kanun kapsamında gerçekleştirilen Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerine ilişkin yerindelik ve uygunluk denetimleri, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı veya Bakanlıkça yetki verilen Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Yönetici Şirketleri tarafından gerçekleştirilir. Bu kapsamda yapılan denetimlerde nihai karar mercii Bakanlıktır.

5746 SAYILI KANUNDAKİ DENETİM ESASLARI DEĞİŞİKLİĞİ

• Bu Kanun kapsamındaki destek ve teşvik unsurlarından yararlananların bu Kanunda öngörülen şartları taşıdıklarına ilişkin tespitler en geç iki üç yıllık süreler itibarıyla yapılır.

4691 SAYILI KANUN DEĞİŞİKLİKLERİ:

4691 SAYILI KANUNDAKİ DIŞARIDA GEÇİRİLEN SÜRELERDEKİ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ŞARTI DEĞİŞİKLİĞİ

• “Bölgede yer alan işletmelerde çalışan Ar-Ge ve Tasarım personelinin bu Bölgelerde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, proje kapsamındaki faaliyetlerin bir kısmının Bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlarda Bölge dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerinin yüzde yüzünü aşmamak şartıyla Cumhurbaşkanınca ayrı ayrı veya birlikte belirlenecek kısmı ile Bölgede yer alan işletmelerde en az bir yıl süreyle çalışan Ar-Ge ve Tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere Bölge dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerin yüzde yüzünü aşmamak şartıyla Cumhurbaşkanınca ayrı ayrı veya birlikte belirlenecek kısmı, gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Bu kapsamda teşvikten yararlanılması için Bölge yönetici şirketinin onayının alınması ve Bakanlığın bilgilendirilmesi zorunludur.”

4691 SAYILI KANUNDAKİ BORDROLAMA SİSTEMİ DEĞİŞİKLİĞİ:

Bölgede çalışan Ar-Ge, Tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi; verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecektir.

4691 SAYILI KANUNDAKİ DESTEK PERSONELİ TEŞVİK UYGULAMASI:

Gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personeli sayısı, Ar-Ge ve Tasarım personeli sayısının %10’unu aşamazken, toplam personel sayısı 15’e kadar olan bölge firmaları için bu oran %20 olarak uygulanacaktır.

4691 SAYILI KANUNDAKİ KULUÇKA MERKEZİ VE TTO UYGULAMASI:

• “Teknoloji Geliştirme Bölgesi yönetici şirketi tarafından bölge alanları dışında Değerlendirme Kurulunun kararı üzerine Bakanlıkça izin verilmesi halinde kuluçka merkezi açılabilir. Bu kuluçka merkezlerinde sadece kuluçka girişimcileri yer alabilir. Bu kapsamda açılacak merkezler ve buralarda yer alacak girişimcilerde aranacak şartlar Bakanlıkça belirlenir. Bu Kanun kapsamında sağlanan destek, teşvik, muafiyet ve istisnalar, bu merkezlerde de aynen uygulanır. Yönetici şirketin görev ve sorumlulukları dahil olmak üzere, bu merkezlere dair diğer tüm iş ve işlemlerde bu Kanun ve ilgili yönetmelik hükümleri uygulanır.”
• “Teknoloji Geliştirme Bölgesi yönetici şirketi ile bölgede yer alan Ar-Ge ve Tasarım faaliyetinde bulunan firmalar için iş yeri açma ve çalışma ruhsatı ilgili mevzuat çerçevesinde Bakanlık il müdürlükleri tarafından düzenlenir ve bu kapsamda denetlenir.”
• “Bölgelerde alt yapı, idare binası, Ar-Ge binası, atölye ve kuluçka merkezi inşası ile atölyelerde kullanılacak makine, ekipman ve yazılımlar ile Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile tasarım faaliyetlerini desteklemeye yönelik yönetici şirketçe yürütülen veya yürütülecek kuluçka programları, teknoloji transfer ofisi hizmetleri ve teknoloji işbirliği programları ile ilgili giderler, yardım amacıyla Bakanlık bütçesine konulan ödenekle sınırlı olmak üzere karşılanabilir.”

4691 SAYILI KANUNDAKİ SERMAYE DESTEĞİ GENİŞLETİLMİŞTİR:

• 12.2028 tarihine kadar uygulanmak üzere, Bölgede faaliyette bulunanlara gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye destekleri, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde onunu ve öz sermayenin %20’sini aşmamak üzere, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın ve 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılır. İndirim konusu yapılacak tutar yıllık olarak 500.000 1.000.000 Türk lirasını aşamaz.
• “Bu kapsamdaki projelerin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin aktarımından itibaren en az dört yıl boyunca ilgili şirketlerde kalmaması, payların satılması ya da yatırılan sermayenin kısmen ya da tamamen geri alınması halinde indirim dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir.” Eklenmiştir.

4691 SAYILI KANUNDAKİ SÖZLEŞME FESHİ:

• “Bölgede faaliyet gösteren girişimcilerin projelerinin tamamlanma tarihinden itibaren yönetmelikle belirlenen şartlar dahilinde yeni bir proje sunmamaları ve ilgili mevzuat çerçevesinde yönetici şirkete iletmekle yükümlü oldukları bilgi ve belgeleri süresinde iletmemeleri halinde, sözleşme fesh olunmuş sayılır. Fesih tahliye nedenidir.”

4691 SAYILI KANUNDAKİ İPTAL YETKİSİ CUMHURBAŞKANINA VERİLMİŞTİR:

• Cumhurbaşkanı, Bölge kuruluşu ile Bölgeye ek alan katılmasına ya da Bölge sınırı değişikliğine Bölge sınırı değişikliğine ya da Bölge alanı iptaline karar verir.

TBMM tarafından onaylanan kanun için tıklayınız.